.png)
HeartMath
De wijsheid van het hart
Je hart is intelligenter dan je denkt!
Een nieuwe heilsbelofte slaat over van Amerika naar Europa. Met een gemakkelijk te leren 5-stappenmethode zouden gestreste mensen in staat zijn woede om te zetten in positieve energie.
Er zijn van die dagen waarop de duivel heeft gespuugd. De aardbeienjam glijdt van het broodje bij het ontbijt en belandt als een kleverige klodder op het pas gestreken overhemd. Op weg naar kantoor knippert een flitspaal in de 30 km/u zone. Op het bureau kantelt het kopje en de cappuccino stroomt over de papieren als een rivier met kleine eilandjes van melkschuim.
​
Iedereen kent deze momenten waarop de controle dreigt weg te glippen. Onze reactie hangt af van het stressniveau waarop de zenuwen vibreren. Meer relaxte types voelen de woede pas naderhand opkomen als een schokgolf na een explosie. Ze halen diep adem en stoten heftige vloeken uit. Anderen gedragen zich als Repelsteeltje in extase: ze maken lawaai, schuimbekken, razen en tieren. Als de driftbui afneemt, voelen cholerici zich uitgeput en opgebrand.
​
Op de lange termijn doet een beetje woede meer schade aan het lichaam dan een levenscrisis - door talloze wetenschappelijke studies is dit bewezen. "In onze hectische wereld staan mensen zo onder druk als een snelkookpan," vergelijkt de Amerikaanse stressonderzoeker Doc Childre. Samen met de wetenschappers van het door hem opgerichte HeartMath Institute in Boulder Creek, Californië, ontwikkelde de 60-jarige een oefenprogramma tegen stress en woede, dat de ondernemende Amerikanen zowel onder de term "Freeze Frame" (het bevriezen van het bekende kader) als "Heart Intelligence" van een handelsmerk lieten voorzien.
​
"Een gelijkblijvende hoge levenskwaliteit en innerlijk evenwicht" wordt met deze methode beloofd, waarbij beoefenaars geacht worden zich op hun hart te concentreren en de "intelligentie" daarvan te gebruiken. Childre beweert dat zijn "instant programma", dat relatief snel geleerd kan worden, een "krachtig hulpmiddel" is om negatieve emoties te leren beheersen en herevalueren. Geen enkele andere methode - naar verluidt zelfs niet de beproefde ontspanningsklassiekers zoals meditatie, progressieve spierontspanning of yoga - zou "de kleine ergernissen en alledaagse stress zo snel en effectief doen verdwijnen".
​
Een nieuwe, perfect op de markt gerichte genezingsbelofte uit Amerika slaat over naar Europa. In het boek "Transform Your Anger", bespreken deskundigen welke mysterieuze vermogens kunnen worden toegeschreven aan de spier in het centrum van ons lichaam. Terwijl conventionele artsen sceptisch blijven omdat ze het hart slechts als een pomp zien, verheugen enthousiastelingen zich over de boodschap van zijn vermeende intelligentie. Het is tijd voor een klein wonder.
​
Veelvuldige en ongecontroleerde stress maakt mensen ziek. Vooral industriële landen presenteren met hun onderzoek en statistieken alarmerende resultaten. Volgens het ‘Bundesamt für Statistik’ sterven in Duitsland jaarlijks 234.000 vrouwen en 162.000 mannen aan hart- en vaatziekten. De Universiteit van Londen heeft in een 20 jaar durend onderzoek bewezen dat mentale en emotionele reacties op ongecontroleerde stress een groter risico op hartziekten en kanker vormen dan roken en een hoog cholesteroldieet.
75 tot 90 procent van alle mensen die in de VS naar de dokter gaan, klagen over stressgerelateerde klachten. Japanse gezondheidsdeskundigen schatten dat "karoshi", dood door overwerk, het leven eist van 30.000 mensen per jaar. Volgens een onderzoek van Reuters denkt 61 procent van alle ondervraagden in de VS, Groot-Brittannië, Ierland, Duitsland, Singapore en Hongkong dat ze in hun werk overstelpt worden met informatie en dat deze vloedgolf erger zal worden.
In het Hilversumse congrescentrum zitten een tiental mannen en vrouwen die willen werken met het wondermiddel uit Californië, de hartintelligentiemethode. Hij neemt al jaren bètablokkers, zegt een man wiens ogen in diepe donkere kassen staan. Nu hoopt hij hulp te vinden om zijn gezondheid te stabiliseren. Andere deelnemers spreken soortgelijke verwachtingen uit: meer innerlijke rust, minder stress, welzijn, sommigen zijn "uit pure nieuwsgierigheid" gekomen.
Kees Blase, directeur van het Nederlandse Centrum voor Stressmanagement, en zijn collega Robert Erdbrink behoren tot de pioniers die de Amerikaanse uitvinding in Europa willen invoeren. Als erkend trainer - deze titel is gebonden aan strikte contracten - biedt Blase seminars aan, geeft hij les op Nederlandse scholen en traint hij de politie van het hele land.
​
Zijn lezing begint met een demonstratie die de deelnemers in doet verbazen. Blase sluit een vrouw uit Amsterdam aan op de door het HeartMath Instituut ontwikkelde software, die zowel de polsslag als het ritme van de hartslag registreert. Op een scherm volgen alle deelnemers de ups en downs van de curves. "Voelt u zich goed?" vraagt de seminarleider. "Ja, dank u," antwoordt de testpersoon. "Adem gelijkmatig en ontspan je." Blase wacht tot de rondingen een gelijkmatig beeld vormen - het bewijs van welbehagen.
​
"Ben je goed in wiskunde?", wil Blase plotseling weten. "Zo-zo," antwoordt de vrouw. "Oké, laten we het testen," zegt hij. "Eenendertig keer 86. Snel, alsjeblieft!" De curven op het scherm beginnen in een wilde zigzag uit te slaan. Hart en pols weerspiegelen nu de toestand van de Amsterdamse vrouw: overdreven eisen, woede, faalangst.
Stress en coherentie
Op zo'n moment geeft het lichaam de hormonen adrenaline, noradrenaline en cortisol af. Dit is een volkomen natuurlijke reactie die voor onze voorouders nodig was om in gevaar te overleven, want de hormonen bereiden het organisme voor op extreme omstandigheden en zetten het aan tot topprestaties. Ze brengen het in een toestand om te vechten of te vluchten.
​
Deze overlevingsmodus wordt echter verstoord als de geciviliseerde mens een wiskundeprobleem moeten oplossen, als ze in hun auto in de file staan of als een kind in de supermarkt de chocoladereep uit het schap grist. "Zulke situaties lijken op een film in sneltreinvaart. Het leven gaat steeds sneller, en woede vreet aan het lichaam," beschrijft Rollin McCraty, medeoprichter en onderzoeksdirecteur van het HeartMath Instituut. De freeze-frame techniek die hij mede ontwikkelde "werkt zich uit als het indrukken van de pauzeknop". De belofte uit Amerika: een nieuwe perceptie van de situatie. Irritatie, frustratie of teleurstelling verdwijnen. Het probleem dat de woede veroorzaakt lost echter niet op als sorbetpoeder in water.
Beginners trainen vijf stappen die misschien eenvoudig lijken, maar geoefend moeten worden als toonladders op de piano. Deze stappen zijn:
-
Onderken de stress en neem een korte time-out. Ieder mens reageert anders. Zodra zich typische tekenen voordoen, zoals hoofdpijn of maagkrampen, moet je in gedachten op de pauzeknop drukken. "Als je de regisseur van je eigen film wilt zijn, moet je een stap terugzetten en het hele plaatje bekijken," raadt McCraty aan.
-
Richt je aandacht bewust op het hartgebied. Richt je op je centrum, stel je voor dat je met je hart ademt en er energie in laat stromen. Met deze - misschien wat vreemd klinkende - opdracht moet je als je gestrest bent alle energie aan de gevoelswirwar onttrekken en zo helderheid in je hoofd creëren.
-
Denk nu aan een positief, gelukkig gevoel of een bijzonder mooie tijd die je ooit beleefd hebt. Probeer dit opnieuw te beleven. Voor de beginner kan dit een uitdaging zijn, omdat je je actuele woede moet vergeten en moet denken aan een situatie die gevoelens van vreugde, waardering, mededogen of liefde opwekt.
-
Richt je aandacht op je hartstreek en vraag je met al je gezonde verstand af welke reactie op zijn plaats is. De theorie is dat het hart diep gevoelde positieve gevoelens en ervaringen opslaat. Als je deze aangeleerde patronen gebruikt, kun je zelfs in moeilijke situaties "goede beslissingen" nemen.
-
Luister naar de reactie van het hart.
Deze kan verrassend eenvoudig zijn, of ze bevestigt iemands intuïtie. In de meeste gevallen ervaart de beoefenaar nu een positieve waarneming.
Is dat alles? Voor sommigen lijkt de oefening misschien een eenvoudige combinatie van visualisatie, ademhalingstechnieken en magie uit het Verre Oosten. Het HeartMath Instituut wil sceptici echter overtuigen met bewijzen. Mede in samenwerking met de gerenommeerde Stanford Universiteit hebben wetenschappers meer dan tien jaar onderzoek gedaan naar de voordelen en het werkingsmechanisme van de hartintelligentiemethode. Deze studies zijn gepresenteerd op medische congressen wereldwijd en gepubliceerd in vakbladen als "The American Journal of Cardiology", "The American College of Cardiology", "Stress Medicine" of het "Journal of Advancement in Medicine". "Steeds meer artsen en psychologen in Amerika, Canada en Australië werken met deze techniek," zegt directeur McCraty. Gediplomeerde trainers gaven les op meer dan 500 scholen, op 35 Amerikaanse legerbases en in bedrijven als Shell, Motorola of Hewlett-Packard.
​
Gerhard Werner, ooit decaan van de medische faculteit van de Universiteit van Pittsburgh, prijst het succes van deze methode voor "psychische en fysieke stress" als "baanbrekend". Carol Mortimer, bedrijfsarts bij Hewlett-Packard in Groot-Brittannië, is enthousiast dat het moreel van de werknemers na de cursus "verbazingwekkend" is verbeterd.
.